Het RIVM en het CBS houden sinds 2009 elke week het aantal overleden mensen in Nederland bij. Hiermee kunnen de gevolgen van bijzondere omstandigheden op het aantal overleden mensen in beeld gebracht worden. Bijvoorbeeld bij een hitte- of koudegolf, een griepgolf of de uitbraak van een infectieziekte.
Het RIVM houdt de sterftecijfers bij met de gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het CBS (externe link) deelt wekelijkse cijfers over het aantal mensen dat overlijdt. De doodsoorzaak is dan nog niet bekend bij het CBS.
Het RIVM schat in hoeveel mensen ongeveer zullen overlijden in een bepaalde periode. Dat doen we door te kijken naar het aantal sterfgevallen in de afgelopen jaren. Als er meer mensen sterven dan verwacht voor die periode, is er oversterfte. Oversterfte is een tijdelijke, bijzondere stijging van het aantal mensen dat doodgaat in Nederland. Vaak valt dat samen met een bijzondere gebeurtenis. Zoals een griepepidemie, een hitte- of koudegolf of tijdens de coronapandemie.
In de figuren hieronder staan de landelijke sterftecijfers per week. Ook vind je hier de cijfers per regio en per leeftijdsgroep.
In de week van 23 september 2024 tot en met 29 september 2024 was de totale sterfte in Nederland niet verhoogd. Er overleden dus niet meer mensen dan verwacht in deze periode van het jaar. In totaal overleden er naar schatting 2991 mensen.1 In deze tijd van het jaar overlijden meestal tussen de 2973 en 3424 mensen in een week. Dit is te zien in de band in de figuur.2 3
In de tabel hieronder staat per groep of de sterfte in de week van 23 september 2024 tot en met 29 september 2024 en in de week daarvoor verhoogd was of niet.4
| Categorie | Status | Status in de voorgaande week* |
|---|---|---|
| 0 - 64 | niet verhoogd | niet verhoogd |
| 65 - 79 | niet verhoogd | niet verhoogd |
| 80+ | niet verhoogd | niet verhoogd |
| Noord-Nederland | niet verhoogd | niet verhoogd |
| Oost-Nederland | niet verhoogd | niet verhoogd |
| West-Nederland | niet verhoogd | niet verhoogd |
| Zuid-Nederland | niet verhoogd | niet verhoogd |
| Totaal | niet verhoogd | niet verhoogd |
*De status van voorgaande week is opnieuw berekend met meer recente data. Deze status kan daarom afwijken van de status die vorige week werd gemeld. Toen waren de data namelijk minder volledig.
Dit betekenen de verschillende lijnen in de grafiek:
Doorgetrokken lijn: gemelde sterfte tot en met 29 september 2024.
Band: het aantal overlijdens dat het RIVM verwacht. Dit is gebaseerd op cijfers uit voorgaande jaren. Als de lijn hoger ligt dan de band, overleden er meer mensen dan verwacht. De band geeft de verwachte sterfte weer tussen een bovengrens en een ondergrens. De bovengrens is de verwachte sterfte plus twee standaarddeviaties ten opzichte van de verwachte sterfte. De ondergrens is de verwachte sterfte min twee standaarddeviaties ten opzichte van de verwachte sterfte. Dit betekent dat 95% van de cijfers van de afgelopen vijf jaar (met uitzondering van de pieken)2 in de band zat.
Stippellijn: schattingen voor de 6 meest recente weken.1
Het RIVM en het CBS werken samen aan de monitoring van sterfte in Nederland. Het RIVM krijgt hiervoor elke week de sterftecijfers van het CBS.
De gestippelde lijn geeft schattingen van de sterftecijfers voor de 6 meest recente weken. Deze cijfers kunnen nog veranderen. Gemeenten geven hun sterfgevallen door aan het CBS. Daar zit meestal enkele dagen vertraging in. Dat zorgt voor een vertekend beeld. Om dat tegen te gaan, zijn de al gemelde sterftecijfers voor de laatste 6 weken opgehoogd. Voor deze ophoging kijkt het RIVM naar het patroon van de vertragingen in de meldingen van de sterfgevallen in de afgelopen weken.↩︎
Het RIVM berekent elk jaar in de eerste week van juli de verwachte sterfte voor het komende jaar. Hiervoor gebruiken we de sterftecijfers van de afgelopen vijf jaar. Om vertekening van de verwachte sterfte te voorkomen, tellen we eerdere pieken niet mee. Deze pieken vallen vaak samen met koude- en hittegolven of uitbraken van infectieziekten. Het gaat hierbij om de 25% hoogste sterftecijfers van de afgelopen vijf jaar en de 20% hoogste sterftecijfers in juli en augustus. De berekening maakt gebruik van een lineair regressiemodel met een lineaire tijdstrend en sinus/cosinus-termen om mogelijke seizoensschommelingen te beschrijven.↩︎
CBS kan tot ruim een jaar later nog nameldingen en andere correcties van sterftegevallen doorvoeren. Dit zorgt voor kleine wijzigingen waardoor de bovenverwachting of de benedenverwachting met terugwerkende kracht aangepast kan worden.↩︎
Als de sterfte hoger is dan 2 standaarddeviaties
boven de verwachte sterfte, noemen we de sterfte licht verhoogd. Bij 3
standaarddeviaties noemen we de sterfte verhoogd. Bij 4 of meer
standaarddeviaties noemen we de sterfte sterk
verhoogd.
↩︎